Japonya’da ücret anlaşmaları BoJ’un politika değişikliğine yol açabilir
Japonya’nın en büyük personel örgütü Japon Ticaret Birliği Konfederasyonu (Rengo) patronlarla bu yılki fiyat müzakerelerinin birinci tipinin ortalama yüzde 5,28 ile sonuçlandığını açıkladı. Bu oran 33 yılın en yüksek düzeyi oldu.
Daha küçük şirketler ortasındaki artırımlar da ortalama yüzde 4,42 olurken, kimi büyük şirketler ise çalışanlarına talepten daha yüksek düzeyde artırım yapacaklarını açıkladı.
Japon çelik şirketi Nippon Steel çalışanlarına yüzde 14,2’nin üzerinde artırım teklif ederken, Japon araba üreticileri çalışanlar için enflasyonu dengelemek hedefiyle yüzde 5’ten fazla artırım önerdi.
Japonya’nın en büyük araba üreticisi Toyota, çalışanların taleplerini büsbütün kabul ederek, 1999’dan bu yana en büyük fiyat artışını teklif etti.
Şirket, sendikanın aylık 28,440 yen (194 dolar ) kadar fiyat artışı ve rekor ikramiye ödemesi taleplerini kabul etti. Ülkenin bir başka araba üreticisi Nissan da sendikanın aylık fiyatlara ortalama 18,000 yen artırım talebini olumlu karşıladı.
Hizmet bölümündeki Japan Airlines ise çalışanlarına 1992’den bu yana en yüksek taban maaş artışı olan ortalama yüzde 6’lık bir artırım yapacağını açıkladı.
Japonya’nın kültürel olarak yüksek fiyattan fazla iş güvenliğine odaklanması, ekseriyetle ülkedeki uzun müddettir dingin fiyatların ana sebebi gösteriliyor.
Ortalama fiyat artışının bu yıl yüzde 4’ü aşması bekleniyor
Rengo’ya bağlı 5 bin 272 sendikaya nazaran 2023 ilkbaharında görülen ortalama fiyat artışı yüzde 3,58 oranındaydı.
Analistler, çok sayıda büyük firmanın güçlü fiyat artışları teklif etmesiyle bu yıl ortalamanın yüzde 4’ün üzerinde olmasının beklendiğini belirtti.
Japon yatırım bankası Nomura’nın kestirimlere nazaran büyük Japon şirketlerinin çalışanlarını ortalama yüzde 5,1’lik bir fiyat artışı bekleyebilir.
Son yılların en yüksek fiyat artışları BoJ’un sıfır faiz siyasetinden uzaklaşmasının yolunu açıyor
Ülkede “shunto” (ilkbahar fiyat savaşı) olarak isimlendirilen yıllık fiyat müzakereleri bu ay sona eriyor ve gelişmeler Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) çok gevşek para siyasetini etkileyebilecek bir faktör olabileceğinden siyaset yapıcılar tarafından yakından izleniyor.
BoJ uzun müddettir gerçek fiyatları artırma amacı güderken Japonya’nın muhafazakar hükümetleri fiyatların fiyatlardan daha süratli arttığı olumlu bir enflasyon döngüsünü harekete geçirmek ve böylelikle iç talebi canlandırmak istiyor.
Ülkede gerçek fiyatlar arka arda 22 aydır düşerken, Japon iktisadına taraf veren yetkililer, keskin fiyat artışlarının hane halkı harcamalarını artırmasını ve daha istikrarlı bir ekonomik büyümeye yol açmasını bekliyor.
Japonya’da çalışan gelirleri milletlerarası karşılaştırmalarda giderek daha da geride kalırken, ülkede son yılların en yüksek fiyat artışlarının BoJ’un sıfır faiz siyasetinden uzaklaşmasının yolunu da açtığı belirtiliyor.
BoJ’un gelecek haftaki toplantısı piyasaların odağında
Büyük Japon şirketlerinin 2023’ün üzerinde fiyat artışları açıklaması, fiyat eğilimlerinin olumlu seyretmesiyle BoJ’a temel siyaset değişikliğini yapma konusunda hareket alanı sağlayacağı istikametindeki beklentileri artırıyor.
19 Mart’ta temel faiz oranına karar verecek olan BoJ güçlü fiyat artışını yıllardır uygulanan sıfır faiz siyasetinden nizamlı bir halde uzaklaşmak için değerli bir ön şart olarak görüyor.
Analistler, enflasyonun bir yıldan uzun bir müddettir merkez bankasının yüzde 2 amacının üzerinde seyretmesi ve sürdürülebilir fiyat artışı beklentilerinin artması nedeniyle bankanın artık faiz oranlarında bir dönüşe yanlışsız ilerleyebileceğini belirtiyor.
Bu ortada, Japonya’nın geçen yıl ortalama yüzde 3,2 manşet enflasyonu ocakta yüzde 2,2’ye geriledi.
Öte yandan, Japonya’nın en büyük iki ajansından biri olan Jiji Press, BoJ’un gelecek haftaki para siyaseti toplantısında negatif faiz oranlarını sona erdirmek için son düzenlemeleri yaptığını bildirdi.
Japonya’dan faiz en son 2007’de artırılmıştı
BoJ 2016 yılından bu yana getiri eğrisi denetimi olarak isimlendirilen uygulamayı yürütüyor. Siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1’de, 10 yıllık Japon devlet tahvili getirisini de sıfır civarında sınırlıyor.
BoJ Lideri Kazuo Ueda, bu yılki fiyat mutabakatlarının sonucunun faiz oranlarında geri dönüş yolunda belirleyici bir kriter olduğunu açıklamıştı.
Japonya Başbakanı Kişida Fumio da şirketleri fiyatları artırma çağırısı yaparak bunun Japonya’nın yıllardır süren deflasyonun üstesinden gelmesine yardımcı olacağını belirtmişti.
BOJ, geçen yılın sonundan bu yana negatif faizleri sona erdirmek için taban hazırlarken, Japon hükümet yetkilileri martta negatif faizden çıkışa giderek daha sıcak bakması da dikkati çekiyor.
Japonya’da bugüne kadar yapılan son faiz artışı 2007 yılına dayanıyor. Öteki önde gelen endüstrileşmiş ülkelerin tersine Japonya uzun müddettir enflasyondaki artışın yavaşlaması manasına gelen dezenflasyonla uğraş ediyor.
Ücret artışları, Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın akabinde ortaya çıkan fiyat artışlarıyla geldi
Sendikalar ve şirketler ortasındaki fiyatlar konusunda fikir değişikliğindeki bir faktör de Kovid-19 salgını ve Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının başlamasının akabinde Japonya’yı deflasyondan enflasyona iten fiyat artışı oldu.
Giderek hızlanan nüfus düşüşü nedeniyle iş gücü ezası da öne çıktı. Japonya’da iş gücü halihazırda her yıl 600 bin bireyden fazla azalırken, bu sayı giderek artıyor.
Küresel faiz artırımı dalgasından bugüne kadar kaçınan BoJ’un faiz oranlarındaki muhtemel geri dönüşü, ülkede 2007’den bu yana yapılacak birinci faiz artırımı olma özelliği taşıyacak.
BOJ’un negatif faizlerden çıkışı yalnızca şirketleri ve hane halklarını değil, birebir vakitte global para akışını da etkilemesi bekleniyor.
